Bodrum Osmanlı Tersanesi

Bodrum’a mavi sonsuz güzelliği ile adeta hükmetmektedir. Bu nedenle de Bodrum’da denizciliğin kökeni, antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Bodrum tarih boyunca ikisi kadın, üç büyük amiral yetiştirmiştir. Salamis Deniz Savaşı’nın kahramanı I. Artemisia, Rodosluları bozguna uğratan II. Artemisia ve Akdeniz’de rakiplerine korku salan meşhur Osmanlı Amirali Turgut Reis’in yetiştiği topraklar bu topraklar olmaktadır.

Osmanlı Tersanesi Bodrum’un denizcilik ve tekne yapım tarihinin modern dönemdeki en önemli eserlerinden biri olmaktadır. Osmanlı zamanında gemi inşasına verilen önemle birlikte Bodrum Tersanesi adını duyurmuş, inşa olunan sağlam kalyonların yarattığı ün ile günümüzdeki engin denizcilik mirasının zenginlik kazanmasını sağlamaktadır.

XVIII. ve XIX. yüzyılda Osmanlı donanmasına inşa ettiği kalyonlarla katkı sağlayarak denizlerdeki gücünü korumaya yönelik çalışmalarda yapmıştır. Bu nedenle de bu bölge hem yeni kalyon inşası hem de hasarlı kalyonların tamir edildiği bir merkez konumunda değerlendirilmektedir.

Osmanlı Tersanesi Bodrum yat limanının batı kısmında yol kenarında yer almaktadır. Tersane girişinde korsan saldırılarına karşı inşa edilen Osmanlı Kulesi, günümüzde sanatsal sergilere mekan olarak “Osmanlı Tersane Kulesi Kaymakamlık Sanat Galerisi” kimliğiyle tarihteki seyrini devam ettirmektedir. Bodrum’da Osmanlı Tersanesi’nin varlığı ile ilgili ilk bilgiler 1727 tarihli Kızılhisarlı Mustafa Paşa vakfiyesine uzanmaktadır. Kaptan-ı Derya Cafer Paşa’nın 1771 yılında Bodrum’da bir kalyon yaptırdığı belgelerde de karşılaşılmaktadır.

Tersanenin üst kısmında bulunan denize nazır türbede XVIII. yüzyılda Türk Denizcilik Tarihi’nde önemli roller oynayan Kızılhisarlı Mustafa Paşa ve oğlu Kaptan-ı Derya Cafer Paşa yatmaktadır. Türbe 1727 yılı civarında inşa edilmiş bir yapı olmaktadır. Rodos mutasarrıfı (vali) Kızılhisarlı Mustafa Paşa korsan takibi, gemi yapımı vb. hizmetler dışında Bodrum’da cami ve okul inşaa ettirmiştir. Cafer Paşa ise, Osmanlı belgelerinde belirtildiği gibi Akdeniz’i köşe-bucak bilen bir kaptan olmaktadır. Bundan kaynaklı olarak da 1770 yılında Kaptan-ı Derya olarak göreve başlamıştır. Son görevi ise Rodos mutasarrıflığı olmuştur.

Tarihi değer taşıyan mezarlık, Mustafa Paşa’nın türbeye gömülmesinin ardından oluşturulmuştur. Mezarlık içerisindeki en eski taş 1751 yılına tarihlenmektedir ve bir kadına ait olmaktadır.

Mezar taşlarından elde edilen bilgiler ve taş işlemeciliğinde gösterilen özen buranın seçkinler mezarlığı olduğunu ortaya koymaktadır.

Bodrum Denizcilik Tarihi ve Yaşayan Denizcilik Kültürünün geliştirilmesi adına, bu tarihi dokunun Bodrum Deniz Müzesi bünyesinde faaliyet göstermesi için gerekli girişimler sürdürülmektedir.